Η σειρά Crime Moments των εκδόσεων Διόπτρα περιλαμβάνει ορισμένα από τα πιο διαχρονικά αστυνομικά μυθιστορήματα, που το καθένα τους διαμόρφωσε το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος, συνέβαλε με τον τρόπο του στην εξέλιξή του και επηρέασε άλλους συγγραφείς που ασχολήθηκαν με αυτό. Ένα από αυτά είναι και το Οι φόνοι της οδού Μοργκ και άλλες ιστορίες του Edgar Allan Poe.
Στην πρώτη ιστορία, τους Φόνους της οδού Μοργκ, δύο γυναίκες –μητέρα και κόρη– βρίσκονται φρικτά δολοφονημένες στο διαμέρισμά τους, στον τέταρτο όροφο ενός κτηρίου της συνοικίας Σεν Ρος, στο Παρίσι. Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει πώς ανέβηκε μέχρι εκεί ο δολοφόνος και πώς κατάφερε να διαφύγει τόσο γρήγορα, χωρίς να γίνει αντιληπτός από όσους έσπευσαν στον χώρο. Ποιον λόγο είχε να τους επιτεθεί και να τις σκοτώσει με έναν τόσο βάναυσο και άγριο τρόπο; Στη δεύτερη ιστορία, Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ, η οποία είναι βασισμένη σε πραγματικό γεγονός, μια νεαρή κοπέλα, η Μαρί Ροζέ, δολοφονείται. Αρχικά η εξαφάνισή της δεν προβληματίζει τις Αρχές, αφού η κοπέλα το είχε ξανασκάσει από το σπίτι της στο παρελθόν, όμως αυτή τη φορά η κατάληξη είναι η τραγικότερη δυνατή και αμέσως μετά την εύρεση του πτώματός της ξεκινά η έρευνα για την ανακάλυψη του δολοφόνου της. Στην τρίτη και τελευταία ιστορία, Το κλεμμένο γράμμα, ένα έγγραφο μείζονος σημασίας έχει κλαπεί από τα βασιλικά διαμερίσματα κι ο νέος του κάτοχος, ένας υπουργός της κυβέρνησης, μπορεί με αυτό να εκβιάσει ένα πρόσωπο υψηλότατου κύρους. Όπως είναι φυσικό, το γράμμα πρέπει να ανακτηθεί το συντομότερο δυνατόν, ώστε να πάψει η επικίνδυνη δράση του εκβιαστή.
Και τα τρία διηγήματα εκτυλίσσονται στο Παρίσι, ενώ πρωταγωνιστές είναι ο ανώνυμος αφηγητής κι ο φίλος του, ο ερασιτέχνης ντετέκτιβ Ογκίστ Ντιπέν, ο οποίος καταπιάνεται και με τις τρεις υποθέσεις και καταφέρνει να τις λύσει χρησιμοποιώντας τη λογική σκέψη και το έμφυτο ταλέντο του στην ανάλυση των γεγονότων και την εξαγωγή συμπερασμάτων βάσει αυτών. Το κίνητρό του για την επίλυσή τους είναι άλλοτε μια προσωπική πρόκληση για το μυαλό του κι άλλοτε μια οικονομικού τύπου ανταμοιβή, κυρίως όμως το κάνει γιατί απλά απολαμβάνει την ίντριγκα και το δράμα που γεννώνται από τέτοια ειδεχθή εγκλήματα. Συνδυάζοντας τα στοιχεία που έχουν γίνει γνωστά για την καθεμία υπόθεση, την εξαιρετική του ευφυΐα και τον αναλυτικό τρόπο σκέψης του, ο Ντιπέν έχει καταλήξει στα συμπεράσματά του και σχηματίσει τη ροή των γεγονότων στο μυαλό του, πριν τα ανακοινώσει στον φίλο, συγκάτοικο και συνομιλητή του, τον ανώνυμο αφηγητή. Και παρόλο που δεν είναι αστυνομικός ούτε επαγγελματίας ντετέκτιβ, αποδεικνύεται πως κάθε φορά έχει δίκιο. Είναι τόσο καλός, μάλιστα, που ο ίδιος ο διευθυντής της παρισινής αστυνομίας ζητά τη συνδρομή του.
Σε μια εποχή που οι όροι «αστυνομικοί λογοτεχνία» και «ντετέκτιβ» δεν είχαν καν εφευρεθεί, ο Poe εντάσσει και τις δύο έννοιες στην εν λόγω τριλογία διηγημάτων, χωρίς να φαντάζεται πως ουσιαστικά έθετε τις βάσεις για την εξέλιξή τους και για τη δημιουργία χαρακτήρων σαφώς επηρεασμένων από τους δικούς του. Ο ανώνυμος αφηγητής και ο Ογκίστ Ντιπέν του Poe θυμίζουν πολύ το δίδυμο Σέρλοκ Χολμς και Τζον Γουάτσον του Arthur Conan Doyle∙ ο τελευταίος, άλλωστε, έχει παραδεχτεί ότι ο Ντιπέν υπήρξε αγαπημένος του ήρωας και πρότυπό του. Επιρροές συναντούμε και στους ήρωες της Agatha Christie, ιδίως στον ιδιόρρυθμο Ηρακλή Πουαρό.
Η γραφή του Poe είναι αρκετά περίπλοκη και ιδιαίτερη, μιας και ουσιαστικά απουσιάζει η δράση και το μεγαλύτερο μέρος των διηγημάτων αφορά την ανάλυση της εκάστοτε υπόθεσης από τον Ντιπέν, καθώς και το πώς οδηγήθηκε στη λύση της με τη μέθοδο του επαγωγικού συλλογισμού του, με τη χρήση τεράστιων παραγράφων και περιόδων που φαίνεται να κυλούν χωρίς ανάσα. Είναι φλύαρη ορισμένες φορές; Ναι. Απαιτείται από τον αναγνώστη η μέγιστη προσοχή του, έτσι ώστε να μη χάσει το νήμα της αφήγησης και τη συλλογιστική του ήρωα; Ναι. Αρέσει σε όλους αυτή η τεχνική; Πιθανόν όχι. Παραδέχονται όλοι την ευφυΐα της; Πιθανόν ναι.
Εκτός από τα τρία προαναφερθέντα διηγήματα, στο βιβλίο περιλαμβάνονται επίσης μια εισαγωγή από τον συγγραφέα Πέτρο Μάρκαρη σχετικά με τον Poe και το νουάρ μυθιστόρημα, ένας πρόλογος αναφορικά με το τι είναι ντετέκτιβ σήμερα από τον υπεύθυνο εκδοτικού σχεδιασμού των εκδόσεων Διόπτρα, καθώς και άρθρα των συγγραφέων Charles Baudelaire και Fyodor Dostoevsky για τον Edgar Allan Poe, τη ζωή και τα έργα του.
Βρείτε το βιβλίο εδώ: Οι φόνοι της οδού Μοργκ και άλλες ιστορίες
