Στη μάχη του τέλους
Happy End VS Bad End
Σε μια πρόσφατη συζήτηση για βιβλία, σειρές, ταινίες -και κυρίως την κατάληξή τους- η κουβέντα έφτασε στο ανυπέρβλητο “Game of Thrones”. Ο συνομιλητής μου κι εγώ αναρωτηθήκαμε τι μπορεί να περιμένει τους αναγνώστες στο τέλος της πολύκροτης λογοτεχνικής σειράς. Με ποιο τέλος άραγε θα μείνει ικανοποιημένο το αναγνωστικό, αλλά και το τηλεοπτικό κοινό; Τότε άρχισα να σκέφτομαι κατά πόσο έχει σημασία το τέλος σε ένα βιβλίο, σε μια ταινία, σε μια ιστορία που πρέπει να ειπωθεί. Και εάν έχει, κατά πόσο αυτό το τέλος επηρεάζει το κοινό; Όποιος σταθεί κι αναπολήσει σίγουρα θα συνειδητοποιήσει πως, αρκετές φορές, πρoτού βυθιστεί στον μαγικό κόσμο μιας ιστορίας, έχει ρωτήσει εάν το τέλος είναι καλό ή κακό. Αλήθεια όμως, ποιος ορίζει το happy end και τι ακριβώς το διαφοροποιεί από το bad end;
Ας αρχίσει λοιπόν ακόμη μία ανελέητη μονομαχία, στην οποία θα έχω συμμάχους μου τον “Armageddon”, τους “Αγώνες Πείνας” και την “Απόκλιση”, τη Σκάρλετ και τον House.
Σίγουρα θα υπάρξουν πληροφορίες για την κατάληξη όλων αυτών, οπότε εάν κάποιος δεν επιθυμεί να σποϊλεριαστεί, ίσως θελήσει να αποχωρήσει από τη μάχη μας. Υπάρχουν στιγμές που έχω σταθεί περισσότερο στο τέλος μιας ιστορίας, παρά στην αρχή της. Κάτι τέτοιο συνέβη με τις δύο προαναφερθείσες λατρεμένες μου τριλογίες. Η μία είναι η τριλογία των “Αγώνων Πείνας” και η δεύτερη είναι η τριλογία της “Απόκλισης”.
Προσωπικά λατρεύω και τις δύο, όμως η “Απόκλιση” κατέχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους δεν έχω διαβάσει ακόμη το τρίτο και τελευταίο βιβλίο της με τον τίτλο ‘Αφοσίωση‘. Ωστόσο, γνωρίζω αρκετά από τα γεγονότα του. Και πάλι δε με ενοχλεί το τέλος του, δε με νοιάζει. Ίσα-ίσα, προσωπικά με ανακουφίζει. Για εμένα όλα άρχισαν και τελείωσαν στους “Αγώνες Πείνας”, και συγκεκριμένα στην ‘Κοτσυφόκισσα‘. Θεωρώ πως το γεγονός πως η Κάτνις χάνει τη μικρή της αδερφή –την αιτία που γεννήθηκε η Κοτσυφόκισσα και η επανάσταση- είναι bad end. Δε νομίζω πως μπορώ να διαβάσω κάτι χειρότερο μετά από αυτό. Αφού άντεξα αυτό, μπορώ να αντέξω τα πάντα. Το ίδιο συμβαίνει και με τον “Armageddon“. Λίγες στιγμές πριν τη λήξη της ταινίας, μια αλληγορική σκηνή εξελίσσεται μπροστά μας. Όλος ο πλανήτης πανηγυρίζει για τη διάσωσή του, ωστόσο η Γκρέις θρηνεί για τον πατέρα της. Η ζωή της, ο έρωτάς της και ο κόσμος της έχουν σωθεί, όμως ο μπαμπάς της λείπει. Είναι καλό το τέλος ή όχι; Ας σκεφτούμε όλες τις ερωτικές ιστορίες που έχουμε διαβάσει.
Προσωπικά μου είναι εξαιρετικά δυσάρεστο να διαβάζω για ζευγάρια που, για τον οποιοδήποτε λόγο, μένουν χώρια, ή να βλέπω ταινίες όπου το ζευγάρι δεν έχει το αναμενόμενο happy end. Για παράδειγμα, αρνούμαι να δεχτώ τις τελευταίες σκηνές της ταινίας “Remember Me”. Για καιρό αρνιόμουν το τέλος από το λατρεμένο μου “Όσα παίρνει ο Άνεμος”. Πίστευα πως κάπου υπάρχει ένα κρυμμένο χειρόγραφο της Mitchell, το όποιο σύντομα θα κάνει την εμφάνισή του και θα με γεμίσει χαρά. Πέρασαν αρκετά χρόνια για να συνειδητοποιήσω το μεγαλείο των λέξεων «Αύριο θα δω πως θα μπορέσω να τον κρατήσω κοντά μου. Αύριο όλα θα πάνε καλύτερα». Θεωρώ πως εκείνο που μας κάνει να επιζητούμε το happy end στα καλλιτεχνικά δημιουργήματα είναι η πεποίθηση πως η δική μας ζωή δεν θα έχει το δικό της. Συμπερασματικά, αναζητάμε το ιδανικό τέλος σε ιστορίες άλλων. Αυτό που συχνά ξεχνάμε είναι πως οι δημιουργοί, οι καλλιτέχνες, είναι άνθρωποι. Δίνουν στις ιστορίες τους την κατάληξη που εκείνοι θέλουν και καταλαβαίνουν. Ο αξεπέραστος Camus καταδίκασε τον Μερσώ του σε θανατική ποινή για το έγκλημα που διέπραξε. Γνωρίζοντας την αντίθεση του Camus στη θανατική ποινή, αλλά και τον τρόπο που αντιλαμβανόταν την εξέγερση ως αντιστάθμιση του παράλογου της ίδιας της ύπαρξής μας και των συλλογικοτήτων, μπορεί κάποιος να υποθέσει πως το συγκεκριμένο τέλος δόθηκε ώστε να οδηγηθούν οι αναγνώστες σε κριτικές σκέψεις και αναζητήσεις. Δεν παύει όμως να είναι ένα κακό τέλος για κάποιους.
Μία από τις αγαπημένες σειρές του τηλεοπτικού κοινού υπήρξε για χρόνια το “House”. Το τέλος όμως φάνηκε να απογοητεύει. Αρκετοί θεώρησαν πως οι αντιδράσεις του Dr House δεν ταίριαζαν στον ψυχολογικό του προφίλ. Άλλοι πιστεύουν πως δε θα μπορούσε να γίνει κάτι διαφορετικό. Προσωπικά λάτρεψα την τελευταία σκηνή της σειράς γιατί, ό,τι κι αν έγινε, ήταν μια ειλικρινής στιγμή. Αυτό καθορίζει και τον σημερινό μας νικητή. Δεν είναι ούτε το Happy End ούτε το Bad End. Δεν είναι καν το ίδιο το τέλος. Ο House, στην τελευταία σκηνή της σειράς, έπραξε όπως έζησε. Όντας ο εαυτός του. Εγωιστής, ιδιόρρυθμος, παρτάκιας, χωρίς όμως ποτέ να κάνει κακό σε κανέναν. Καθημερινά λειτουργούμε, πράττουμε και σκεφτόμαστε με βάση συγκεκριμένες επιταγές της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Με κάποια «πρέπει» συμφωνούμε, με άλλα διαφωνούμε. Όμως ζώντας με αυτόν τον τρόπο θέλουμε, κάποιες φορές, να έχουμε τις δικές μας στιγμές. Μερικές από αυτές τις βιώνουμε παρακολουθώντας ταινίες ή διαβάζοντας υπέροχα βιβλία. Ίσως γι’ αυτό παθιαζόμαστε με αυτά και αρκετά συχνά επιθυμούμε μία συγκεκριμένη κατάληξη. Είναι φυσιολογικό, όμως δεν είναι δικό μας. Μπορούμε να φτιάξουμε τις δικές μας στιγμές, το δικό μας τέλος. Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια μοναδική, αληθινή μέρα για τον εαυτό μας και στο τέλος της να αναπολήσουμε και να νιώσουμε πως ναι, σήμερα ήταν μια καλή μέρα.
Σήμερα έχω το δικό μου Happy End. Γιατί δεν αναρωτήθηκα τι κάνει ο διπλανός μου καλύτερα από εμένα, ούτε σκέφτηκα με φθόνο πως όλα αυτά που έχει δεν του αξίζουν. Γιατί είπα όλα όσα έχω να πω και έκανα όλα όσα μπορούσα να κάνω. Όσα δεν πρόλαβα θα τα κάνω την επόμενη ημέρα. Γιατί διάβασα ένα βιβλίο ή είδα μία ταινία και, ακόμη κι αν δε μου άρεσαν, έζησα για λίγο σε έναν άλλον κόσμο. Γιατί προσπάθησα να είμαι ένας καλύτερος άνθρωπος, δουλεύοντας τον εαυτό μου και όχι μένοντας στη μιζέρια μου. Βγήκα από τον μικρόκοσμό μου και ένιωσα, δυνατά και με πάθος. Γιατί στο τέλος της ημέρας σημασία έχουν οι επιλογές που κάναμε εμείς για τον εαυτό μας. Όπως γράφουν και οι τελευταίες σειρές του συγκλονιστικού βιβλίου “Το Λάθος Αστέρι”: «Την αγαπώ. Είμαι τόσο τυχερός που την αγαπώ, Φαν Χάουτεν. Δεν μπορείς να αποφασίσεις αν θα πληγωθείς σε αυτή την ζωή γέρο, όμως σου πέφτει κάποιος λόγος στο ποιος είναι αυτός που θα σε πληγώσει. Μου αρέσουν οι επιλογές που έκανα. Ελπίζω να της αρέσουν κι εκείνης. – Μου αρέσουν Ογκάστους. Αλήθεια.»
Και σε αυτό το σημείο λατρεύω το ότι κάθομαι και γράφω τις συγκεκριμένες λέξεις βουρκωμένη, αναβιώνοντας εκείνο το μοναδικό συναίσθημα που ένιωσα όταν τις πρωτοδιάβασα. Γιατί επιλέγω και θέλω να το νιώσω. Έστω κι αν θεωρείται bad end!
