Ένας στρατιώτης που δεν πίστευε στη µαγεία. Μία σουλτάνα που δεν πίστευε στον έρωτα. Ένας ταπεινός υπήκοος που δεν πίστευε σε κάτι καλύτερο. Τρεις πληγωµένες ψυχές, οι δρόµοι των οποίων ενώθηκαν για έναν ιερό σκοπό. Μία περιπέτεια που τελειωµό δεν έχει. Πάλεψαν µε θεούς και δαίµονες, ονειρεύτηκαν στην έρηµο, µα το τέλος του ταξιδιού δεν είναι στο χέρι τους. Πρέπει να βασιστούν στην εύνοια της µοίρας. Ποιος όµως θα καταφέρει να την αποκτήσει; Τρεις αδύναµοι θνητοί; Ένας χαλίφης έτοιµος να ξεκινήσει έναν αιµατηρό πόλεµο; Ξεχασµένοι θεοί που διψούν για εκδίκηση;
Κείμενο: Μαρία Μπακάρα
Επιμέλεια: Χρύσα Βασιλείου
Heroes aren’t always the ones who win, she said.
They’re the ones who lose, sometimes. But they keep fighting, they keep coming back.
They don’t give up. That’s what makes them heroes.
City of Heavenly Fire – Cassandra Clare
Θα ήθελα να ξεκινήσω κάπως εντυπωσιακά το συγκεκριμένο κείμενο. Πρωτότυπα, εύστοχα, διαφορετικά από τα συνηθισμένα μου. Το ζήτημα είναι πως δυσκολεύομαι να εκφραστώ σε σχέση με την τριλογία της Δανάης Ιμπραχήμ, «Ο Θησαυρός της Δαμασκού», η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πηγή. Όπως και τα δύο προηγούμενα βιβλία της, το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας, Το Κάλεσμα της Μοίρας, είναι ένα εντυπωσιακά ογκώδες ανάγνωσμα, απολύτως ικανό να προκαλέσει ελπίδα ή και τρόμο, λόγω θεματολογίας, μεγέθους ή γραφής. Δεδομένα καλογραμμένο, σίγουρα χορταστικό, απολύτως συμπεριληπτικό όσον αφορά τα λεγόμενα λογοτεχνικά είδη, το να βρεθείς να διαβάζεις ένα τέτοιο βιβλίο δεν είναι εύκολο ούτε και απλό. Ίσως γι’ αυτό ήθελα να ξεκινήσω εντυπωσιακά το κείμενο που το αφορά. Το θέμα όμως είναι τι αφορά το βιβλίο. Γιατί σίγουρα δεν είναι ένα βιβλίο που σου αλλάζει τη ζωή. Οπότε, γιατί να το διαβάσεις;
Το Κάλεσμα της Μοίρας τοποθετείται το 674 μ.Χ., έτος κατά το οποίο ξεκίνησε η πρώτη πολιορκία των Αράβων στην Κωνσταντινούπολη. Συναντάμε τους ήρωες της ιστορίας που ήδη γνωρίζουμε –κάποιοι είναι δημιουργήματα της συγγραφέως και κάποιοι άλλοι αληθινά ιστορικά πρόσωπα– να προσπαθούν να ολοκληρώσουν την αναζήτησή τους και να καλούνται να πάρουν θέσεις για τις τελικές μάχες. Μάχες που αφορούν τη μοίρα και τις αποφάσεις που πρέπει να λάβουν σε σχέση με τους δρόμους που θα ακολουθήσουν. Μου είναι ξεκάθαρο πως δεν μπορώ να πω πολλά για την ιστορία και την πλοκή, καθώς αρνούμαι να κάνω spoiler –γιατί ξεκίνησα την ανάγνωση αυτού του βιβλίου γνωρίζοντας μία σημαντική εξέλιξη και καθόλου δεν μου άρεσε–, αλλά και εξαιτίας των δύο προηγούμενων βιβλίων. Αντίθετα με εμένα, εσείς που διαβάζετε αυτό το κείμενο και δεν έχετε στην αναγνωστική σας παρακαταθήκη τα βιβλία της Δανάης Ιμπραχήμ είστε απίστευτα τυχεροί. Δεν χρειάζεται να περιμένετε κάποια χρόνια μεταξύ των αναγνώσεων. Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την τριλογία μέσα σε λίγες ημέρες. Όμως γιατί να τη διαβάσετε; Σίγουρα δεν σας δίνω αρκετές πληροφορίες για την πλοκή και θεωρώ πως δεν πρέπει να τις αναζητήσετε από κανέναν.
Η τριλογία «Ο Θησαυρός της Δαμασκού» είναι, κατά την προσωπική μου άποψη, ένα ακραία αντιπολεμικό βιβλίο. Φύσει αντιπολεμικό, καθώς σε όλη τη διάρκεια της πλοκής του ακούγονται οι σειρήνες και οι προετοιμασίες του πολέμου, αλλά και εξαιτίας των ξεκάθαρων αναφορών και καταβολών που συναντάμε με το σήμερα και τα όσα φρικτά μαστίζουν τους λαούς, κυρίως αυτούς που η ύστερη νεωτερικότητα μας μαθαίνει ότι δεν ανήκουν στον ανεπτυγμένο κόσμο και που εμάς τους Δυτικούς όχι μόνο δεν μας αφορούν, αλλά δεν μας αγγίζουν καν. Όμως πρόκειται και για ένα έργο θέσει αντιπολεμικό.
Η συγγραφέας επιλέγει να τοποθετήσει την πλοκή της σε έναν μη δημοφιλή χωροχρόνο και δημιουργεί ήρωες διαφορετικούς από αυτούς που έχουμε συνηθίσει. Οι ήρωες της Ιμπραχήμ είναι οι «άλλοι». Αυτοί που συνήθως χαρακτηρίζουμε ως «κακούς» ή «αντιήρωες». Αυτοί που τα κανονιστικά πρότυπα μας μαθαίνουν ότι είναι οι δευτεραγωνιστές, οι βοηθητικοί, αυτοί που πλαισιώνουν και δεν έχουν υπόσταση ίδιου μεγέθους με τους πρωταγωνιστές. Αυτοί των οποίων τα σώματα δεν έχουν την ίδια σημασία με των κεντρικών χαρακτήρων. Η μυθολογία, οι θρύλοι, οι παραδόσεις, η λαογραφία που έχει ως πλαίσιο η συγγραφέας και χρησιμοποιεί για να χτίσει τον κόσμο των βιβλίων της δεν είναι καθόλου αυτό που περιμένουμε, ούτε αυτό που έχουμε συνηθίσει. Οι αντιδράσεις και οι πράξεις των ηρώων της δεν είναι οι αναμενόμενες, την ίδια στιγμή που είναι απόλυτα ρεαλιστικές –όσο αυτό επιτρέπεται σε μία fantasy ιστορία– και πιστές στα ψυχογραφήματα.
Πρόκειται για μια τριλογία που τα έχει όλα. Περιπέτεια, ιστορία, μαγεία, τζίνι, θεούς, έρωτες, πάθος, δάκρυα, λύτρωση, αλήθεια. Ακραία, απογυμνωμένη αλήθεια. Για το ποιοι είναι οι ήρωες της ιστορίας, για το ποια είναι η ανθρωπότητα. Η συγγραφέας αποτυπώνει με ρεαλισμό εξατομικευμένες καταστάσεις και μας δείχνει πόσο καθολικές και διαχρονικές είναι. Η πλοκή στο τρίτο μέρος είναι πιο γρήγορη, η πένα πιο στακάτη και εικονοπλαστική, όντας λιγότερο φλύαρη σε σχέση με το πρώτο βιβλίο της τριλογίας.
Δεν μπορώ να μην αναφέρω το πόσο θαυμαστή είναι η δουλειά που έκανε η Δανάη Ιμπραχήμ και με την πένα της, αλλά και με την ιστορική έρευνα. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως, αν και πρόκειται για μια fantasy τριλογία, ο «Θησαυρός της Δαμασκού» είναι ένα ιστορικό έργο, μια σπουδή απέναντι στις συνέπειες της θρησκείας, των πολέμων, των ανθρωποκεντρικών επιλογών, του καπιταλισμού. Ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνονται τα θρησκευτικά ζητήματα –πάντα σε αντιδιαστολή με το συμφέρον, τον έρωτα, τη φιλία, τη δόξα– έχει απίστευτο ενδιαφέρον και θα έπρεπε να αποτελεί θεολογική έρευνα. Ή ίσως θέμα επόμενου βιβλίου.
Η επιλογή των λέξεων, ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνονται οι ήρωες, οι πράξεις, οι κινήσεις και τα plot twist (ειδικά ένα συγκεκριμένο) είναι ξεκάθαρα πολιτική θέση. Γιατί το προσωπικό είναι πολιτικό. Και όλο το βιβλίο είναι μια αντιπολεμική κριτική στην ανθρωπότητα και την πατριαρχία. Και κάπως έτσι είναι τα βιβλία που δεν σου αλλάζουν τη ζωή, αλλά σου δείχνουν πώς να αλλάξεις τη ζωή. Σε βοηθούν να ανακαλύψεις πώς είναι να γράφονται πραγματικά δυνατοί γυναικείοι χαρακτήρες. Πώς είναι να διαβάζεις μια απίστευτα παθιασμένη ερωτική σκηνή, άκρως φεμινιστική, Πώς μπορείς να ενδυναμώσεις τις θηλυκότητες, να φυσικοποιήσεις LGBTQ+ ζητήματα, να αφήσεις στην άκρη την τοξική αρρενωπότητα ενώ γράφεις για πολεμιστές. Πώς μπορείς να είσαι συμπεριληπτικός με ουσιαστικό τρόπο, κάνοντας τη διαφορά.
Αν κάποτε σκεφτείτε πως η κοινωνία μας δεν είναι έτοιμη για το οτιδήποτε, σκεφτείτε τον «Θησαυρό της Δαμασκού». Ένα καλογραμμένο ιστορικό fantasy βιβλίο, που επιτελεί τον σκοπό του ως πολιτισμικό συγκείμενο κάνοντας τη διαφορά με άρρητο τρόπο. Πέρα από τον όγκο του και την εξαιρετική του πένα, δεν κραυγάζει τίποτα άλλο μέσα στις σελίδες του ως κάτι το ξεχωριστό. Κι όμως, μετά την ανάγνωσή του, είσαι πλέον ένας άλλος αναγνώστης και ίσως, εάν δουλέψεις, ένας άλλος άνθρωπος.
Το βιβλίο θα το βρείτε εδώ: https://www.pigi.gr/product/vivlio-fantasias-o-thisauros-tis-damaskou-to-kalesma-tis-moiras-ekdoseis-pigi/
