Συνέντευξη του συγγραφέα Παναγιώτη Δεληγιάννη στο “Nikol’s Way”
Συνέντευξη: Χρύσα Βασιλείου – Μαρία Μπακάρα
Επιμέλεια: Χρύσα Βασιλείου
Παναγιώτη, ευχαριστούμε πάρα πολύ για τη συνέντευξη που μας παραχωρείς. Το βιβλίο σου «Στόχος – Ημερολόγιο» είναι ένα από τα αγαπημένα του ‘Nikol’s Way’ κι ένα από τα καλύτερα ελληνικά βιβλία του λογοτεχνικού είδους που εκπροσωπεί. Τι να περιμένουμε από τη συνέχεια του «Στόχου» και πότε να ελπίζουμε ότι θα την έχουμε στις βιβλιοθήκες μας;
Εγώ σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε και για τα καλά σας λόγια.
Η συνέχεια του «Στόχου» είναι πολύ διαφορετική. Η ιστορία ακολουθεί διαφορετικά μονοπάτια. Θα βρείτε πολλά γνωστά πρόσωπα και θα μάθετε πράγματα που θα έπρεπε να μείνουν κρυφά από την ανθρωπότητα. Αν σας άρεσε το πρώτο μέρος, θα λατρέψετε το δεύτερο! Το πότε θα κυκλοφορήσει είναι ακόμα άγνωστο και σε εμένα. Ας ελπίσουμε σύντομα. Ένα έχω να σας πω: η αναμονή αξίζει.
Το πρώτο βιβλίο εξελίχθηκε σε ένα αρκετά «σκοτεινό» ανάγνωσμα. Στο δεύτερο αναμένεται η κορύφωση της ιστορίας και η επίτευξη ή όχι του Στόχου. Πιστεύεις πως μετά απ’ όλα αυτά θα είναι εφικτό ένα happy end; Πως το φως μπορεί να νικήσει το σκοτάδι;
Το φως δεν νικάει ποτέ το σκοτάδι. Απόδειξη; Ο φωτοδότης του ηλιακού μας συστήματος, έχει μόνο «λίγα» εκατομμύρια χρόνια ζωής ακόμα και μετά θα σβήσει. Το σκοτάδι πάντα επικρατεί. Οι λίγες φωτεινές στιγμές της ζωής πάντα επισκιάζονται. Το φως της ζωής σβήνει μέσα στο σκοτάδι του θανάτου.
Ο Στόχος αλλάζει από βιβλίο σε βιβλίο. Στο πρώτο είναι η Αθανασία. Στο δεύτερο είναι άλλος…
Η ιστορία του «Στόχου» υπήρχε εξ’αρχής ως ενιαία στο μυαλό σου και απλά τη χώρισες σε δύο μέρη για πρακτικούς λόγους, ή η συνέχεια προέκυψε εξελικτικά και αφού είχες ήδη ολοκληρώσει το πρώτο μέρος;
Η ιστορία του «Στόχου» είναι μία. Αρχικά ήθελα να κυκλοφορήσει σε ένα βιβλίο. Ο μεγάλος του όγκος όμως πιστεύω ότι θα απέτρεπε τον αναγνώστη να διαβάσει κάτι τόσο μεγάλο από έναν άγνωστο ουσιαστικά συγγραφέα. Ο αναγνώστης αισθάνεται πως παίρνει ρίσκο κάθε φορά που διαβάζει έναν νέο συγγραφέα. Οι εποχές είναι δύσκολες, τα χρήματα λιγοστά· και ένα μεγάλο βιβλίο 600 σελίδων, αν δεν ικανοποιήσει, είναι μια κακή επένδυση για εκείνον που έβαλε το χέρι στην τσέπη για να το αγοράσει.
Αυτό πάντως μου έκανε καλό. Το «Ημερολόγιο» και η «Δευτέρα Παρουσία» είναι δύο εντελώς διαφορετικά βιβλία στην εξέλιξή τους. Μπορεί το σημείο που τελειώνει το πρώτο να γεφυρώνεται με το σημείο που ξεκινά το δεύτερο, αλλά από εκεί και πέρα η υπόθεση πάει σε άλλα μέρη, όπως είπα και παραπάνω. Και φυσικά μου μπήκαν και νέες ιδέες για ακόμα μια συνέχεια, που θα είναι σίγουρα η τελευταία της σειράς.
Η ελληνική συγγραφική σκηνή του τρόμου έχει φανατικό κοινό και εξαιρετικούς δημιουργούς. Εσύ την παρακολουθείς ή προτιμάς να αφήνεις τον «τρόμο» να σε οδηγεί μόνο στα γραπτά σου;
Ακολουθώ μόνο τις σκέψεις μου όταν γράφω, δεν θέλω να επηρεάζομαι από κανέναν. Ο κάθε αναγνώστης θέλει ένα διαφορετικό τέλος για τους ήρωες που αγάπησε. Ο δημιουργός πρέπει να κλείνει τα αυτιά και να κάνει αυτό που θέλει ακριβώς. Χωρίς λογοκρισία και χωρίς να σκέφτεται ότι ίσως πολλοί δυσαρεστηθούν. Η συγγραφή είναι ένα τελετουργικό εξαγνισμού του δαίμονα που κρύβει μέσα του ο δημιουργός και έτσι πρέπει να είναι πάντα. Παρακολουθώ την ελληνική σκηνή τρόμου τα τελευταία 3 χρόνια. Δυστυχώς, δεν έχει την θέση που της αναλογεί στον χώρο, αλλά ανεβαίνει και αυτό είναι θετικό. Το θέμα είναι οι εκδοτικοί να αγκαλιάσουν τον ελληνικό τρόμο και από εκεί και πέρα θα γίνουν θαύματα.
Θεωρείς ότι η λογοτεχνία τρόμου μπορεί να αφορά και παιδιά ή οι αναγνώστες της οφείλουν να ανήκουν σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες;
Ο τρόμος αφορά όλες τις ηλικίες. Απλά το περιεχόμενο διαφέρει ανάλογα με την ηλικία. Δεν θα δώσεις σε ένα παιδάκι να διαβάσει Κέτσαμ, ο οποίος είναι αρρωστημένος ακόμα και για έναν ανοιχτόμυαλο ενήλικα. Ο τρόμος είναι ένα πρωτόγονο συναίσθημα που υπάρχει σε όλα τα ανθρώπινα όντα. Τρόμος για το άγνωστο, τρόμος για τον θάνατο, για τη δουλειά, για τα γηρατειά, για το μέλλον… Καταλαβαίνετε πού το πάω. Είναι ένα αίσθημα ταυτισμένο με τον άνθρωπο. Είναι κομμάτι του. Αυτό το κομμάτι χρειάζεται αφύπνιση μια στο τόσο. Μέσω του τρόμου, εκτιμούμε περισσότερο τις εύθραυστες ισορροπίες της ζωής. Συνειδητοποιούμε πολλά. Λίγος ασφαλής λογοτεχνικός τρόμος λοιπόν, είναι σαν μια ένεση υγείας για τον κάθε άνθρωπο.
Όπως είχαμε αναφέρει και σε προηγούμενη συνέντευξή μας, η ιστορική εποχή που διάλεξες να τοποθετήσεις τα παρελθοντικά γεγονότα του βιβλίου σου αποτελεί μια άκρως ενδιαφέρουσα επιλογή, την οποία σπάνια τολμάει να κάνει ένας συγγραφέας. Η ιστορία σου έχει ως αφετηρία την περίοδο της Χούντας στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε τη συνεχή εμφάνιση φασιστικών κομμάτων στην Ευρώπη, καθώς και την αύξηση της ρατσιστικής βίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Ξέρουμε πως είσαι εξαιρετικά ευαισθητοποιημένος και με πολιτική άποψη. Πώς πιστεύεις ότι οι διαφωνούντες με αυτή την κατάσταση, αλλά και συγκεκριμένα οι συγγραφείς, μπορούν να συμβάλουν στην διαφοροποίηση αυτής της λανθάνουσας κατάστασης;
Δυστυχώς κανείς δεν μπορεί να αλλάξει αυτή την κατάσταση, αν δεν ξεκινήσει με το να αλλάξει τον εαυτό του πρώτα.
Ο φασισμός κι η μισαλλοδοξία έχουν επιστρέψει στον κόσμο και οι καταστάσεις είναι οριακές. Αυτό που ζούσε η ηλικία μου ως οικονομική άνθιση, μέχρι πριν από δέκα χρόνια, έβγαλε την μάσκα του και αποκάλυψε την κούφια βάση του σαθρού μας υλιστικού συστήματος. Το σύστημα έφτασε στο ανώτατο σημείο του και τώρα το παρακολουθούμε να ξεφουσκώνει. Ξεφουσκώνοντας όμως, η πλειοψηφία των ανθρώπων χάνει πολλά από τα υλικά αγαθά που είχε αποκτήσει και πολλά δικαιώματά δεκαετιών. Τα ΜΜΕ, οι πολιτικοί, οι θρησκευτικοί άρχοντες, οι σελέμπριτις, και γενικά όσοι έχουν ακόμα κέρδος από αυτή την κατάσταση, μας βομβαρδίζουν με παραπληροφόρηση και η κρίση ολοένα βαθαίνει. Η φτώχεια είναι δύσκολη. Τότε, ένα από τα όπλα που βρίσκουν πρώτα οι κυβερνώντες και οι θρησκευτικοί ηγέτες, είναι να ρίξουν το μπαλάκι της ευθύνης σε αλλοεθνείς και αλλόθρησκους, καλλιεργώντας το μίσος μέσα στον λαό.
Η κρίση βαθαίνει περισσότερο. Αξία δεν έχει ο άνθρωπος. Έχει η τυχαία γεωγραφική καταγωγή του και η θρησκεία που αποφασίστηκε για αυτόν χωρίς αυτόν (σε συντριπτικό ποσοστό) κατά την γέννησή του. Οι θεωρίες συνομωσίας ανθούν, δημιουργώντας πολεμικό κλίμα. Η απλή υγιής και ουσιαστική σκέψη είναι ένα μυθικό ον.
Κράτος και θρησκεία συμμαχούν για να διαστρεβλώσουν και άλλο τη σκέψη. Επικρατεί σύγχυση. Δεν υπάρχει ηθικό και ανήθικο. Μόνο εξουσία και πλούτος και πώς θα κάνουμε τα πάντα για να τα αποκτήσουμε. Οι απλοί πολίτες στην πλειοψηφία τους το μόνο που θέλουν είναι να διασφαλίσουν τη ζωή τους. Το κοινό καλό δεν υπάρχει πια. Μόνο το ΕΓΩ.
Ο καλλιτεχνικός χώρος ασχολείται με τα καλλιτεχνικά. Η επανάσταση όμως δεν πρέπει να γίνεται μόνο μέσα από την τέχνη, αλλά και στους δρόμους, στην πραγματική ζωή. Κάθε μέρα. Τα δικαιώματα που έχουμε ως άνθρωποι (και έχουν κατοχυρωθεί με αγωνιστικό αίμα), μας τα αρπάζουν καθημερινά μέσα από τα χέρια μας στον βωμό της ασφάλειας (που έχει γίνει η νέα ελευθερία), πράγμα που μας γυρίζει αιώνες πίσω.
Πολλά είπα και έχω ακόμα περισσότερα να πω. Οι συγγραφείς και γενικά όλοι οι άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων, πρέπει να αγωνιστούν και στην πραγματική ζωή. Είναι άνθρωποι που έχουν μία σημαντική και σεβαστή θέση μέσα στην κοινωνία και οφείλουν να αγωνίζονται για αυτή. Τα γραπτά είναι καλά και αγαπώ τους συγγραφείς που παίρνουν πολιτική θέση μέσω των πονημάτων τους. Αλλά αγαπώ πιο πολύ εκείνους που αγωνίζονται και ουσιαστικά και καθημερινά στους δρόμους.
Ως δημιουργός, πως βλέπεις την εκδοτική πορεία της χώρας και ποιο πιστεύεις ότι θα είναι το μέλλον του βιβλίου στην Ελλάδα;
Η εκδοτική πορεία της χώρας… Είναι σαν ένα ανέκδοτο με τόσο κρύο τέλος που σε κάνει να γελάς νευρικά. (δεν αναφέρομαι στην μεταφρασμένη λογοτεχνία, αλλά στη μη στήριξη των εγχώριων λογοτεχνών.)
Το μέλλον του βιβλίου στην Ελλάδα… Δυσοίωνο θα έλεγα, καθώς οι εκδοτικοί δεν δίνουν τις ευκαιρίες που θα έπρεπε στους Έλληνες λογοτέχνες. Ειδικά στο είδος του Φανταστικού και του Τρόμου, όπου δεν το συζητούν να «ρισκάρουν», αν και τα ξένα βιβλία του είδους κατακτούν το εγχώριο κοινό. Έτσι έχουν ξεπεταχτεί ένα σωρό «μικροεκδοτικοί» που, με το κατάλληλο αντίτιμο, αναλαμβάνουν να πετσοκόψουν το έργο σου, για να μη θαφτεί σε κάποιο συρτάρι για πάντα.
Παναγιώτη, μετά τον «Στόχο» τι ακολουθεί; Θα σε ενδιέφερε να ασχοληθείς με κάποιο άλλο λογοτεχνικό είδος;
Γράφω μια “μετααποκαλυπτική/κωμική/μαύρη/παρωδία/περιπέτεια/τρόμου” ιστορία, που λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα. Εγώ πάντως γελάω με όλο αυτό. Ελπίζω κάποτε να κυκλοφορήσει και να γελάσετε και εσείς.
Έχεις έναν υπέροχο γιο προσχολικής ηλικίας. Πως πιστεύεις ότι θα νιώσεις τη στιγμή που θα σου ζητήσει να διαβάσει τα βιβλία σου;
Ήδη βλέπει το βιβλίο, το ανοίγει στην πρώτη σελίδα, βλέπει την φωτογραφία μου και λέει με καμάρι: «Ο μπαμπάς». Απίστευτη συγκίνηση και συναισθήματα.
Πιστεύω πως θα έχω άγχος όταν αρχίσει να διαβάζει τα βιβλία μου, αφού θα περιμένω την αυστηρή κρίση εκ των έσω.
Παναγιώτη σ’ ευχαριστούμε και πάλι για τον χρόνο σου και τις ενδιαφέρουσες απαντήσεις σου! Ευχόμαστε καλή επιτυχία στα άμεσα σχέδιά σου και καλή τύχη στις επόμενες λογοτεχνικές σου αναζητήσεις!
Περισσότερα για τον Παναγιώτη Δεληγιάννη και τον «Στόχο»:
https://www.goodreads.com/book/show/24487461?ac=1&from_search=true
https://www.facebook.com/ostoxos/
