Όλοι γνωρίζουν τη Βάσω Σωτηρίου μέσω της δουλειάς της στον τομέα των Δημοσίων Σχέσεων. Εμείς τη λατρέψαμε εξαιτίας του εξαιρετικού τρόπου με τον οποίο επέδωσε μεταφραστικά το λατρεμένο μας «Απαγορευμένο» της Tabitha Suzuma που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χρυσαλλίδα.
Την ευχαριστούμε για τη συνέντευξη που μας παραχώρησε και την ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Κυρία Σωτηρίου έχετε αναφέρει πως επιλέγετε κάθε χρόνο ένα, συγκεκριμένο βιβλίο για μετάφραση. Τι σας οδήγησε στο να επιλέξετε το «Απαγορευμένο»;
Καταρχήν, ο ίδιος ο εκδότης, Σπύρος Μπόγδανος, από τις Εκδόσεις Χρυσαλλίδα, μου πρότεινε να το μεταφράσω. Είναι χρόνια φίλος μου και ξέρει ποια είναι τα βιβλία που με συναρπάζουν. Μου μίλησε με τόσο θερμά λόγια γι’ αυτό το βιβλίο που ήμουν σχεδόν σίγουρη ότι θα είναι αυτό που θέλω. Όταν το διάβασα, βεβαιώθηκα! Οι χαρακτήρες που παρουσιάζονται είναι τόσο αληθινοί και συνάμα μοναδικοί.
Έπρεπε να βρω τη σωστή μετάφραση για το πώς θα μιλούσε ένα 8χρονο παιδί και να είναι αληθινό, πώς θα μεταφέρω έναν μεγάλο και αθώο έρωτα μεταξύ δύο 18χρόνων παιδιών, πώς μιλάει μια μητέρα που η προσοχή της είναι στραμμένη προς τον εραστή της και όχι στα παιδιά της… Όλα ήταν πρόκληση. Είναι ίσως από τα λίγα βιβλία που έχει αποτυπωθεί στο μυαλό μου η κάθε του σκηνή.
Ποια σκηνή του «Απαγορευμένου» σας δυσκόλεψε περισσότερο στην απόδοση της και γιατί;
Καμιά σκηνή του βιβλίου δεν με δυσκόλεψε ως προς τη μεταφορά της στα ελληνικά. Με δυσκόλεψαν θέματα της κοινωνίας μας, όπως η σκληρότητα που μπορεί να δείχνει μια κοινωνία σε θέματα ταμπού, η ελλιπής γονική φροντίδα προς ανήλικα παιδιά, ο έρωτας όταν αυτός δεν είναι αποδεκτός… Αυτά με έκαναν να φροντίζω την κάθε λέξη να μπαίνει προσεκτικά ώστε να μεταφέρω αυτά που γράφει η συγγραφέας αλλά κι αυτά που νιώθω εγώ.
Με τι άλλα πράγματα ασχολείστε εκτός από τη μετάφραση και πως αποφασίσατε -όντας ήδη πολυπράγμων- να ασχοληθείτε και με αυτή;
Έχω τη δική μου εταιρία Δημοσίων Σχέσεων και επικοινωνίας (www.vassosotiriou.gr) με την οποία επικεντρώνομαι στην τέχνη. Προωθώ έργα καλλιτεχνών, όπως συγγραφείς, ηθοποιούς, θέατρα, ζωγράφους, μουσικούς, φωτογράφους… Είναι μια υπέροχη δουλειά μιας και καθημερινά μιλάω για τέχνη. Νιώθω πραγματικά ευλογημένη. Δεν θα ήθελα να σκεφτώ καθόλου τον εαυτό μου να μιλάω για διαζύγια, όπως ένας δικηγόρος, ή για ασθένειες, όπως είναι υποχρεωμένος να κάνει ένας γιατρός. Δεν υποτιμώ κανένα απ’ αυτά τα επαγγέλματα, το αντίθετο! Αλλά, να μιλάς για τέχνη, ε! είναι διαφορετικό. Το πρόσωπό σου λάμπει, η καρδιά σου γεμίζει από χαρά κι όταν εκπροσωπείς ανθρώπους που αξίζουν, τότε η χαρά είναι πηγαία και ζωογόνα!
Και μέσα σ’ όλα αυτά, ναι, μεταφράζω κι ένα βιβλίο το χώρο. Τα βιβλία είναι η δική μου αποσυμπίεση. Ξεκινάω και είναι όλα άγνωστα. Δεν ξέρω κανέναν ήρωα, δεν ξέρω το ύφος του συγγραφέα, δεν ξέρω πού θα με πάει το βιβλίο. Και σε λίγο, όλα ξεκαθαρίζουν. Μοιάζει λίγο με ένα αρχαίο άγνωστο κείμενο. Το βλέπεις και στην αρχή τρομάζεις. Μέχρι να πιαστείς με την κάθε λέξη ξεχωριστά και να αποκαλυφθεί όλος ο θησαυρός! Πολλές φορές νιώθω ευλογημένη και για τη βασική δουλειά μου αλλά και για τη δυνατότητα που έχω να
μεταφέρω ένα βιβλίο στο ελληνικό κοινό.
Ποιο είναι το βιβλίο εκείνο που δεν μεταφράσατε εσείς αλλά θαυμάσατε τη δουλειά του συναδέρφου σας;
Είναι το βιβλίο, Ο καλός Δήμαρχος, του Andrew Nicoll. Το μετέφρασε η Φωτεινή Πίπη με τον πιο υπέροχο τρόπο… Νομίζω πως δεν θα άλλαζα ούτε μια λέξη από το κείμενό της. Μεταφέρει 100{8cb56917d2d05c981d22089ee7ecc3b039992e511e8442cb1b8a3c18446dca17} αυτό που ο συγγραφέας είχε γράψει. Εξαιρετική δουλειά και εξαιρετικό βιβλίο. Το προτείνω ανεπιφύλακτα.
Ποιο είναι το λάθος εκείνο που πρέπει να αποφευχθεί σε μία μετάφραση;
Να παρασυρθεί τόσο πολύ από το αγγλικό κείμενο που να ακολουθεί και ο ίδιος την αγγλική σύνταξη ή να μεταφέρει αγγλικές εκφράσεις στην ελληνική γλώσσα, ενώ θα έπρεπε να βρει την αντίστοιχη δική μας. Δυστυχώς, είναι δύο λάθη που εντοπίζω συχνά στα μεταφρασμένα βιβλία. Ο μεταφραστής θα πρέπει να διαβάζει συχνά ελληνικά βιβλία για να μην χάνει την επαφή με τη γλώσσα. Και ίσως το χειρότερο και μεγαλύτερο λάθος είναι να μεταφράζεις αυτολεξεί τον συγγραφέα.
Έχετε στο ενεργητικό σας σπουδαίες και σημαντικές συνεργασίες. Η εμπιστοσύνη που σας έδειξαν σε συνδυασμό με την αξιόλογη δουλειά σας επηρέασε τον τρόπο που σκέφτεστε και ενεργείτε σε αυτή;
Πάντα προσπαθώ να εκπροσωπώ επάξια τους ανθρώπους που με επιλέγουν και πάντα προσπαθώ να μπω στα παπούτσια τους, πώς νιώθουν, τι περιμένουν από μένα, τι όνειρα έχουν, τι φοβούνται και τι προσμένουν. Έχοντας αυτή τη λογική, οι άνθρωποι εκτιμούν και εμένα και τη δουλειά μου. Εννοείται, λοιπόν, πως έχω ανεβάσει κι εγώ τον πήχη των υπηρεσιών που παραδίδω προκειμένου να ευχαριστήσω με αυτόν τον τρόπο όλους τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω.
Μπορείτε να μας αποκαλύψετε κάτι για τυχόν μελλοντικά σας σχέδια;
Ναι, γιατί όχι; Με χαρά. Με την Victoria Hislop έχουμε ήδη δρομολογήσει δύο ομιλίες της στη Σαντορίνη και στη Σκιάθο για το καλοκαίρι. Την Κατερίνα Βρανά, την κωμικό που το CNN έγραψε ότι είναι ανάμεσα στις 13 κωμικούς που πρέπει να δούμε, ετοιμάζουμε το πρόγραμμά της για Αυστραλία και Ιαπωνία, στις αρχές του 2015, όπως και την παράστασή της σε Σαντορίνη, Σκιάθο και Χαλκιδική. Τον Γιώργο Χατζηπαύλου, έναν επίσης καταπληκτικό standup comedian, ετοιμάζουμε ένα εξαιρετικό σεμινάριο που θα αφορά ανθρώπους που θέλουν να εκφράζονται πιο ελεύθερα απ’ ό,τι τα καταφέρνουν μόνοι τους. Για παράδειγμα, αν είναι ομιλητές, να βρουν τον τρόπο που θα σπάσουν το πάγο με το κοινό τους ή πώς μπορούν να σταθούν σε μια σκηνή χωρίς να έχουν τρακ. Εκτός όλων αυτών, συνεχίζουμε τις παραστάσεις του στο Ίδρυμα Κακογιάννη κάθε Σάββατο αλλά ετοιμάζουμε και την παράσταση με μια πλειάδα άλλων κωμικών που τα έσοδά της θα πάνε όλα στη Unisef! Τη ζωγράφο Χαρίκλεια Παπαποστόλου, ετοιμάζουμε την έκθεσή της σε μια από τις μεγαλύτερες γκαλερί του Λονδίνου, τον Απρίλιο του 2014. Και τη συγγραφέα Σοφία Δημοπούλου, από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, ετοιμάζουμε τις παρουσιάσεις του βιβλίου της σε Θες/νικη, Πάτρα και Κρήτη. Τέλος, οι Εκδόσεις Ιβίσκος συνεχίζουν δυναμικά με βιβλία που θα σας εκπλήξουν μέσα στο 2015!
Μίλησε στις Νικολέτα Κατσιούλη- Μαρία Μπακάρα
Η ιστοσελίδα της μεταφράστριας: www.vassosotiriou.gr
