Η Κεντρική Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηναίων και οι Εκδόσεις Ψυχογιός παρουσίασαν το νέο βιβλίο του Μένιου Σακελλαρόπουλου «Δεκατρία κεριά στο σκοτάδι», στον χώρο της Βιβλιοθήκης, Δομοκού 2, Στ. Λαρίσης.
Την παρουσίαση άνοιξε η κυρία Ράνια Μελιανού, προϊσταμένη της βιβλιοθήκης, η οποία μας εξιστόρησε λίγη από την ιστορία για τα κτίρια της Βιβλιοθήκης και το πώς έγινε η μετακόμισή της στο κτίριο της Δομοκού. Κατόπιν, τον λόγο πήρε ο ίδιος ο συγγραφέας και μίλησε για το βιβλίο του, σε μια «διαδραστική» παρουσίαση, με τη συμμετοχή του κοινού.
Ο κ. Σακελλαρόπουλος – θέλοντας να ελαφρύνει την ατμόσφαιρα, γνωρίζοντας ότι θα ειπωθούν «βαριά» πράγματα – άρχισε την παρουσίαση με τη φράση «Για να μαγειρέψεις μελιτζάνες, είτε με λευκή, είτε με κόκκινη σάλτσα, χρειάζεσαι το φως σου». Και άρχισε να μας ξεδιπλώνει την ιστορία πίσω από το βιβλίο και τι τον οδήγησε στη συγγραφή του. Όλα ξεκίνησαν ένα πρωί, όταν ο ίδιος ο συγγραφέας ξύπνησε με πρόβλημα και στα δυο του μάτια – πρόβλημα το οποίο μέσα σε λίγες ημέρες χειροτέρεψε ραγδαία, και οδήγησε στην τύφλωσή του. Μας διηγήθηκε τον πανικό του, την απελπισία του και τις προσπάθειές του να εντοπίσει το πρόβλημά του μέσω της επιστήμης. Ώσπου κατέληξε στο Νοσοκομείο Γεννηματάς, και εκεί ένας γιατρός του εξήγησε ότι επρόκειτο για έναν ιό, που θα έκανε τον κύκλο του. Έτσι ξεκίνησαν όλα! Η εμπειρία του αυτή, τον έκανε να αναλογιστεί όλα αυτά τα άτομα που ζουν στο σκοτάδι και να αρχίσει μια μεγάλη και κατατοπιστική έρευνα σχετικά με τον κόσμο των τυφλών.
«Ο ήρωάς μας είναι ο Αλέξανδρος Παυλής, ετών 42, πολιτικός μηχανικός, ο οποίος, λόγω των δυσχερών οικονομικών εξελίξεων της χώρας μας, αρχίζει να παραπαίει οικονομικά. Αυτό τον οδήγησε στην παρηγοριά του αλκοόλ, αλλά και στο κρεβάτι του νοσοκομείου, σε κρίσιμη κατάσταση, μετά από ένα αυτοκινητικό ατύχημα. Ο Αλέξανδρος ξυπνάει τυφλός και από εκεί αρχίζει ο Γολγοθάς του.» Αυτές είναι οι πρώτες σελίδες του βιβλίου, που οδηγούν σε ένα εντελώς αληθινό μυθιστόρημα, σχεδόν λέξη προς λέξη. Ο συγγραφέας μας εξηγεί ότι ο ήρωας και όλα τα πρόσωπα του βιβλίου είναι υπαρκτά και όλες οι σκέψεις, οι πράξεις και τα συναισθήματα επίσης.
Η έρευνα οδηγεί τον κ. Σακελλαρόπουλο αρχικά στα χειρουργεία του Νοσοκομείου Γεννηματάς, όπου μαθαίνει τα πάντα για το μάτι και στη συνέχεια στο ΚΕΑΤ (Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστα
σης Τυφλών) στην Καλλιθέα. Ένα κτίριο που οικοδομήθηκε το 1911 και έκτοτε δεν έχει δεχθεί καμία επισκευή ή ανακατασκευή. Το 1901 ο γνωστός μας ποιητής Γεώργιος Δροσίνης, ύστερα από παρατήρηση κάποιων τυφλών ατόμων στη γειτονιά του, ενδιαφέρθηκε για αυτούς και προσπάθησε να μαζέψει αρωγές για να χτίσει ένα οίκημα για τυφλούς. Κατόπιν της κρατικής αδιαφορίας, δέχεται την οικονομική υποστήριξη από τους πλούσιους ομογενείς αδελφούς Άμπεντ. Και έτσι δημιουργείται το «Αμπέντειο Μέγαρο», όπου στεγάστηκε το ΚΕΑΤ. Από τότε δεν υπήρξε καμία χρηματοδότηση από κανέναν, και η ιστορία αυτή έκανε και τον ίδιο τον συγγραφέα να ασχοληθεί με την ιστορία του οίκου. Εκεί γνώρισε πολλά άτομα, που τον εξέπληξαν με τις σκέψεις, αλλά και τις δραστηριότητές τους. Απλές δραστηριότητες όπως μαγείρεμα, πλύσιμο, σιδέρωμα. Γνώρισε επίσης την κυρία Μπέττυ Λεωτσάκου, διευθύντρια του οίκου, η οποία, δυστυχώς, δεν είναι πια ανάμεσά μας και η οποία των ενημέρωσε διεξοδικά για τον κόσμο των τυφλών και το έργο του οίκου. Το ΚΕΑΤ παίρνει υπό την προστασία του μικρά παιδιά, που τα εκπαιδεύει και δημιουργεί ενηλίκους που μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα και να ενταχθούν στον ρυθμό μιας φυσιολογικής ζωής. Δυστυχώς, το ελληνικό κράτος θέλει να κλείσει αυτό το κέντρο. Εντύπωση προκάλεσε η πληροφορία που μοιράστηκε μαζί μας ο κ. Σακελλαρόπουλος, ότι δημότες 43 δήμων της Αττικής υπέβαλαν παράπονα για τα ριγωτά πεζοδρόμια που βοηθούν την μετακίνηση των τυφλών, καθώς… καταστρέφονται τα τακούνια των παπουτσιών τους! (ασχολίαστο)
Η κυρία Λεωτσάκου τον οδηγεί στην κυρία Μάρθα Γούναρη, νεοτυφλωθείσα στα 26 της χρόνια, μετά από χρόνια σπουδών στο εξωτερικό. Η κυρία Μάρθα Γούναρη είναι, ουσιαστικά, ο ήρωας του βιβλίου. Ο συγγραφέας «πάτησε» πάνω στην ιστορία της και τις αντιδράσεις της, μετά την εγχείρηση που της στέρησε το φως. Μέσα από τον Αλέξανδρο γνωρίζουμε τη Μάρθα και κατ’ επέκταση τον ψυχισμό των ανθρώπων που γεννήθηκαν με όραση και την έχασαν κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η κυρία Γούναρη κατάφερε να ξεπεράσει το σοκ της μετά την τύφλωσή της, να αγωνιστεί και σήμερα έχει ντοκτορά από το Χάρβαρντ στη ψυχολογία των τυφλών. Ενδεικτικά της δύναμης και της αισιοδοξίας της Μάρθας ο συγγραφέας μας διαβάζει ένα μήνυμά της στο κινητό του. «Είναι ωραία η ζωή, είναι ωραίο ο κόσμος των τυφλών. Θα το καταλάβει ο Αλέξανδρος σύντομα!»
Ο κ. Σακελλαρόπουλος συνέχισε την ιστορία του οίκου δείχνοντάς μας ένα λεύκωμα με φωτογραφίες, όπου μας παρουσιάζει και φωτογραφίες της διάσημης Έλεν Κέλλερ η οποία, ούσα και η ίδια τυφλή αλλά και κωφή, επισκέπτεται το ΚΕΑΤ το 1946 και προσπαθεί να μαζέψει χρήματα για σχολείο τυφλών και κωφών παιδιών. Η πριγκίπισσα Μαρία δίνει τα χρήματα και δημιουργείται το πρώτο σχολείο στην Ελλάδα, αλλά προικίζει και κορίτσια τυφλά. Ευαισθητοποιείται και η Ειρήνη Λασκαρίδου, που δίνει την περιουσία της και αγοράζει σπίτια για να στεγάσει τους τυφλούς, μετά το τέλος της εκπαίδευσής τους.
Μέχρι το 1976, τίποτα ουσιαστικό δεν αλλάζει στην Ελλάδα για τους τυφλούς. Ως τότε δεν υπήρξε καμιά κρατική βοήθεια ή μέριμνα του κράτους. Τη χρονιά εκείνη γίνεται μεγάλη πορεία προς τη Βουλή από τους τυφλούς, με πρωτοστάτη τον σημερινό βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Παναγιώτη Κουρουμπλή. Μέχρι τότε η εκπαίδευση των τυφλών ήταν υποτυπώδης και τους χρησιμοποιούσαν για απλές θέσεις, όπως τηλεφωνητές. Οι τυφλοί θεωρούν την εκπαίδευση ως τα «μάτια» τους, που μπορεί να τους εντάξει στην κοινωνία.
Ο κ. Σακελλαρόπουλος, για την παρουσίαση, μας έφερε ένα μπαστούνι τυφλών, που χρησιμοποίησε και μας εξήγησε πώς το χρησιμοποιούν και κινούνται οι τυφλοί και πώς ξεχωρίζουν ακόμα και τα εμπόδια από τον ήχο που βγάζουν, όταν χτυπάει το μπαστούνι πάνω τους. Επίσης μας έδειξε και ένα βιβλίο με τη γνωστή μέθοδο Μπράϊγ. Ο ίδιος έλαβε την εκπαίδευση των τυφλών και είναι ικανός να διαβάσει με τη μέθοδο αυτή.
Μετά όλων αυτών των πληροφοριών άρχισε η συγγραφή του βιβλίου και ο ίδιος ο συγγραφέας μας τόνισε ότι κάθε λέξη του, κάθε τόνος είναι πραγματικά. Μας μιλάει για την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, όπου διάβασαν αποσπάσματα η γνωστή ηθοποιός Γιούλικα Σκαφιδά και η καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας του ΚΕΑΤ, Αιμιλία Πυλαρινού. Η κ. Πυλαρινού, ζώντας και η ίδια στον «κόσμο των σκιών», συγκίνησε τους πάντες με τον τρόπο που ανέγνωσε το δικό της απόσπασμα με τη μέθοδο Μπράϊγ, και με το μοναδικό ηχόχρωμα της φωνής της. Ο συγγραφέας μας είπε πολλά για τον κόσμο των τυφλών, για τους τυφλούς εκ γενετής και τους νεοτυφλωθέντες, για τον αγώνα τους, την καθημερινότητά τους, το πώς ξεχωρίζουν τα ρούχα τους, πώς συνδυάζουν τα χρώματα, πώς μετακινούνται και άλλα πολλά.
Ο κ. Σακελλαρόπουλος θεωρεί ότι ήταν από τα πιο δύσκολα και συγκινητικά θέματα με τα οποία καταπιάστηκε, παρ’ όλο που «νοσηλεύτηκε» σε ψυχιατρείο ή «φυλακίστηκε», ερευνώντας προηγούμενα βιβλία του. Έδωσε το όνομα «Δεκατρία κεριά στο σκοτάδι» πρώτον, για προφανείς λόγους και δεύτερον, γιατί με το δεκατρία αναφέρεται στα δεκατρία χρόνια συγγραφικής του καριέρας και στο δέκατο τρίτο βιβλίο του. Μας αποκάλυψε μια μικρή λεπτομέρεια για το βιβλίο: ότι ο ήρωας καταλήγει στο Καστελόριζο, εξ ου και η φωτογραφία του εξώφυλλου, και μας εξιστορεί επίσης τη δύσκολη ζωή των κατοίκων του και την αναλγησία, γενικώς, του κράτους για τους κατοίκους των ακριτικών νησιών μας.
Σαν επίλογο, διάλεξε να κλείσει με τα δικά του μαθήματα ζωής, μετά τη συναναστροφή του με τον κόσμο των τυφλών. Αυτό που ο ίδιος διδάχτηκε και θέλησε να περάσει και στο βιβλίο του είναι ότι ο ίδιος νιώθει πως έγινε καλύτερος άνθρωπος και ότι αυτό που χρειάζονται αυτοί οι άνθρωποι από εμάς είναι ένα χάδι, μια μικρή βοήθεια, καθώς και ότι η ζωή είναι μικρή, είναι ένα δώρο και πρέπει να τη ζήσουμε.
Ο συγγραφέας ευχαρίστησε το κοινό του για την παρουσία του και συνέχισε με έναν μικρό διάλογο μαζί του, εν είδη ερωτήσεων, οπότε και λέχθηκαν μερικές εμπειρίες των αναγνωστών με άτομα με πρόβλημα στην όραση.
Να ευχηθούμε στον κ. Σακελλαρόπουλο καλοτάξιδο και κάθε επιτυχία!
Επιμέλεια : Χρύσα Βασιλείου
