Για αρκετούς, η Ισλανδία είναι μία κάπως «περίεργη» χώρα. Απομονωμένη εκεί στο βορρά, λίγο νοτιότερα από τον Αρκτικό Κύκλο, σκοτεινή για ένα μεγάλο μέρος του χρόνου, ιδιαίτερη γεωμορφολογικά και γλωσσικά και -φυσικά- με πολύ κρύο! Όμως, εκτός από την ιδιαίτερη, απόκοσμη ομορφιά σε ό,τι αφορά τα φυσικά της τοπία και τον πλούτο της μυθολογίας της, η αραιοκατοικημένη αυτή νησιωτική χώρα (με πληθυσμό μόλις 353.070 κατοίκους) έχει να επιδείξει ένα από τα ωραιότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα στον κόσμο.
Ποιο είναι αυτό; Ένα έθιμο που θεωρείται το όνειρο όλων των βιβλιόφιλων: κάθε παραμονή Χριστουγέννων, οι Ισλανδοί χαρίζουν ο ένας στον άλλο βιβλία! Η παράδοση «απαιτεί» την ανταλλαγή βιβλίων ως δώρα τη σημαντική αυτή μέρα του χρόνου ανάμεσα σε συγγενείς και φίλους, ενώ συνηθίζεται να περνάνε το υπόλοιπο της βραδιάς ή τη μέρα των Χριστουγέννων διαβάζοντας, μιας και θεωρούν απόλαυση το διάβασμα και ως τον ιδανικότερο τρόπο χαλάρωσης για την περίοδο των διακοπών τους.
Πού έχει όμως τις ρίζες του το έθιμο αυτό, που είναι πλέον συνυφασμένο με την κουλτούρα τους;
Η συγκεκριμένη παράδοση, που ονομάζεται Jólabókaflóð (Γιολαμπόκαφλοθ – σε σχέση με άλλες λέξεις, μια χαρά είναι και προφέρεται!) και σημαίνει «πλημμύρα από βιβλία», έχει τις ρίζες της πίσω στο 1944, περίπου. Τότε, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρχαν αυστηροί περιορισμοί στην εισαγωγή και διακίνηση πολλών ειδών στη χώρα. Ένα από τα είδη που δεν ενέπιπταν στους περιορισμούς αυτούς ήταν το χαρτί. Έτσι, μπορούσαν να τυπώνονται και να εκδίδονται βιβλία, τα οποία οι Ισλανδοί άρχισαν να επιλέγουν ως δώρα Χριστουγέννων, μιας και δεν είχαν άλλες επιλογές. Σιγά σιγά άρχισαν να αγαπούν και τα βιβλία και την ιδέα τού να τα προσφέρουν ως δώρα, κι έτσι το έθιμο διατηρήθηκε μέχρι σήμερα.
Μάλιστα, η παράδοση αυτή είναι τόσο ισχυρή, που το 70{e9c861ab68a868f50764c616c8b6bad4f2b058ac94ea9e1978ce6c69f020bbaf} περίπου των νέων εκδόσεων πραγματοποιείται το τρίμηνο πριν τα Χριστούγεννα (τους μήνες Σεπτέμβρη μέχρι Δεκέμβρη) έτσι ώστε να ικανοποιηθεί η αυξημένη ζήτηση του αναγνωστικού κοινού. Επιπλέον, μέσα σε αυτό το διάστημα, όλα τα νοικοκυριά λαμβάνουν δωρεάν τον ετήσιο κατάλογο των καινούριων εκδόσεων, που ονομάζεται Bokatidindi, έτσι ώστε να επιλέξουν οι αναγνώστες έγκαιρα εκείνα που επιθυμούν.
Μπορεί σε πολλούς να ακούγονται υπερβολικά τα παραπάνω, όμως δεν είναι έτσι. Η συγκεκριμένη περίοδος του χρόνου και το συγκεκριμένο έθιμο αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά της εκδοτικής βιομηχανίας», όπως δηλώνουν τοπικοί φορείς. Γενικά, οι Ισλανδοί είναι ένας λαός που αγαπά το διάβασμα και το γράψιμο. Σύμφωνα με ένα άρθρο του BBC, η χώρα έχει τους περισσότερους συγγραφείς, τα περισσότερα βιβλία που έχουν εκδοθεί και διαβαστεί απ’ οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, ενώ 1 στους 10 Ισλανδούς θα δημοσιεύσει κάποια στιγμή της ζωής του ένα βιβλίο, σύμφωνα με τις στατιστικές!
Για να φανταστεί κανείς την ιδιαίτερη «εμμονή» των Ισλανδών με τα έντυπα βιβλία και την αξία που αποδίδουν σ’ αυτά, αξίζει να αναφερθεί ότι στη χώρα τα e-books δεν είναι καθόλου δημοφιλή. Μια ανάσα πριν το 2019, και ενώ τα e-books και τα audio books μοιάζουν να κερδίζουν ολοένα και περισσότερους πιστούς (λόγω ευκολίας, τιμής, έλλειψης χώρου ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο), στη μακρινή Ισλανδία οι άνθρωποι επιμένουν παραδοσιακά.
Ιδού λοιπόν μια εναλλακτική πρόταση για τις φετινές γιορτές: χαρίστε σε έναν δικό σας άνθρωπο -συγγενή, φίλο, σύντροφο, συνάδελφο- ένα βιβλίο. Χαμογελάστε του, κλείστε του με νόημα το μάτι και πείτε του απλά: «Gleðileg jól!»
Καλά Χριστούγεννα σε όλους!
